Pappa, wat is......?

Het was deze week tijdens de nazit van een bestuursvergadering van de toneelvereniging.
U kent dat wel, gekeuvel over koetjes en kalfjes, het uitwisselen van de laatste nieuwtjes.
Het was tijdens deze gelegenheid dat mijn jongste broertje, die daar de voorzittershamer hanteert, de aandrang gevoelde om de aanwezigen deelgenoot te maken van een door mij in mijn jeugd geleverde lage rotstreek, waarvan hij toentertijd het deerniswekkende lijdend voorwerp werd.
Ik fronste mijn wenkbrauwen. Niet dat ik zo'n heilig boontje ben, maar het uithalen van lage rotstreken heeft bij mij nooit een hoge prioriteit gehad. Nu niet, en voor zover ik mij kan herinneren (heb ik geleerd van Mark Rutte!) ook vroeger niet. Kortom, ik was benieuwd welke vermeende wandaad mij ten laste zou worden gelegd.
Nou moet u weten, dat mijn broertje en ik (ik mag broertje zeggen, we schelen tenslotte bijna 9 jaar) een uitstekende relatie onderhouden. Niet dat wij het altijd met elkaar eens zijn, zeker niet, maar we respecteren de dwalingen van de ander.
Wat had ik hem in het verleden aangedaan, wat hij nu, in het bijzijn van getuigen, eindelijk uit wilde spreken? Met welk trauma had ik hem opgezadeld? Zielenpijn, waarmee hij 50 jaar heeft rondgelopen, maar die toch onze verstandhouding (voor zover ik kan nagaan) nooit heeft weten te verstoren?
Echt, ik had geen flauw idee.
Toen hij zijn relaas begon, ging er, diep in de krochten van mijn geheugen, een héél klein lampje branden......

Als jongeling had ik al vroeg de irritante eigenschap dat ik graag mijn kennis met anderen deelde, een afwijking die waarschijnlijk onvermijdelijk resulteerde in mijn latere carrière in het onderwijs.
Het is daarom ook niet zo verwonderlijk dat mijn broertje met zijn "vragen des levens" vaak bij mij te rade ging, daar onze pa door zijn werkzaamheden zelden aanwezig was om zijn honger naar kennis te stillen.
Hij dacht dat hij een jaar of acht, negen was toen hij bij mij aanklopte met de vraag: "Piet, weet jij wat neuken is?" Een vraag, die zich ongetwijfeld in zijn geest had genesteld naar aanleiding van opmerkingen van zijn schoolkameraadjes of flarden van gesprekken die hij op het schoolplein had opgevangen.
Ik zou hem, en ik veronderstel dat dit op waarheid berust, geantwoord hebben: "Dat moet je maar aan vader vragen."
Ik weet niet of het schroom was die mij weerhield om mijn broertje een adequaat antwoord te geven op deze vraag, of was het de afweging dat een ervaringsdeskundige deze vraag beter zou kunnen beantwoorden dan iemand die slechts theoretisch was onderlegd. Ik weet het niet. Maar ik weet zeker dat het nooit mijn bedoeling geweest kan zijn om mijn broertje in een lastig parket te manoeuvreren.
Het is mij aan te rekenen dat ik mijn antwoord niet terstond herriep, daar ik had moeten beseffen, mijn vader kennende, dat het géén goede raad was die ik hem had gegeven.
Mijn broertje vertelde dat hij, toen wij 's avonds met het voltallig gezin aan de avondmaaltijd zaten, nog vragend mijn kant had opgekeken en dat ik hem toen een bemoedigend knikje gaf.
Ik kan het mij niet meer helder voor de geest halen, maar ik ben er van overtuigd, dat dit zeker geen knikje van aanmoediging is geweest. Eerder een blik van: doe maar niet.
Het werd echter anders verstaan, zodat mijn leergierige broertje zich tot mijn vader wendde met de verwachtingsvolle vraag: "Pap, wat is neuken?"
"Naar boven, jij!!!", brieste mijn vader tussen twee happen door, terwijl hij zijn blik strak gericht hield op de warme prak voor zich.
"Maar.....", probeerde mijn broertje nog.
Pa zond hem een indringende blik en sprak luid en dwingend: "Naar boven!!!", wat mijn broertje jankend deed opstaan en wegvluchten. We hoorden hem de trap op stommelen, op weg naar zijn kamertje.
De maaltijd werd in doodse stilte voortgezet......
Als mijn vader zijn stem verhief hielden zelfs de muizen achter de plinten hun adem in.

Ik heb mij op dat ogenblik ongetwijfeld schuldig gevoeld over deze desastreuze ontwikkeling van zaken waar ik, ongewild en onbedoeld zeker debet aan was. Ik heb het voorval waarschijnlijk als een minder geslaagde actie in mijn geheugen opgeborgen, waar het in de loop der jaren steeds verder wegzakte en vermoedelijk nooit meer tevoorschijn was gekomen, ware het niet dat mijn broertje het deze week op die bewuste avond weer aan de oppervlakte bracht.
Hij vertelde nog dat moeder hem 's avonds op zijn kamertje had opgezocht om hem te troosten. Moeders zijn zo veel begripvoller dan vaders. Ach, als er toch geen moeders zouden zijn.....

Het verhaal werd aan tafel met gegnuif en gegrinnik ontvangen.....
Ik heb getracht mijn broertje te overtuigen dat het echt nooit mijn bedoeling geweest kan zijn om hem zo'n luizenstreek te leveren.
"Ja, ja.", was zijn antwoord, en, terwijl hij een glimlach niet kon onderdrukken: "Maar weet je wat het àller, àllerergste is......??? Nou weet ik nog stééds niet....."

We hebben die avond een goed glas gedronken.
Zoals ik al zei, we hebben een uitstekende verstandhouding en respecteren de dwalingen van de ander.....