Komkommertijd

Met de leden van de Tweede Kamer en het kabinet op reces, komt er ruimte voor ander nieuws.
Vaak veel leuker nieuws.
Niet zo gek natuurlijk, want van het gekissebis van onze politici in journaal en actualiteitenprogramma, daar word je meestal niet vrolijk van.
Nu ze hier uit verdwenen zijn is zo'n nieuwsuitzending ineens een stuk leuker!
Ze hebben hun hielen nog niet gelicht en hun tentje nog niet staan of er wordt voor miljarden aan olie en gas gevonden in de Noordzee, het dal in de huizenprijzen lijkt bereikt en er is hoop op herstel van de huizenmarkt.
Da's toch geweldig nieuws in deze tijden van crisis.
Daarnaast de zomercolumns van de correspondenten die gestationeerd zijn in het buitenland.
Meestal luchtige onderwerpen waar je ook een goed gevoel van krijgt.

Zo was er deze week ook ruimte in het journaal voor twee taalliefhebbers die zich zorgen maken over het in onbruik raken van een pareltje van onze Nederlandse taal: het spreekwoord.
Ik deel hun zorg.
Het is inderdaad triest, en soms aandoenlijk, als we publieke figuren tijdens interviews spreekwoorden horen verkrachten.
Zij hebben vaak wel de klok horen luiden, maar weten meestal niet waar de klepel hangt.
Het steeds meer in onbruik raken van spreekwoorden en gezegden is een ware taalverarming.
Het zijn de oneliners uit het verleden waarmee kort en bondig haarscherp een situatie kan worden omschreven, die verdere woorden overbodig maakt.
Bronnen van wijsheid.

Wat ontzettend jammer is, is dat deze twee heren denken het spreekwoord nieuw leven in te blazen door deze te vertalen naar begrippen uit de tegenwoordige tijd.
Zo nodigen zij "taalvirtuozen" uit om oude spreekwoorden, die in onbruik dreigen te geraken, naar onze huidige tijd te vertalen.
Iets doen, om er persoonlijk beter van te worden (een activiteit die in de huidige tijd veel wordt gebezigd), is uitstekend te vatten met het spreekwoord: "Om der wille van de smeer, likt de kat de kandeleer".
Het initiatief van de twee taalliefhebbers zou leiden tot het nieuwe spreekwoord: "Puur voor de poen, geeft de loverboy haar een zoen."
Sorry, dit is voor mij een brug te ver.
Daarbij, spreekwoorden verzin je niet.
Spreekwoorden ontstaan.

Ik begrijp best dat het lastig is in deze snelle tijd van terrabyte en touchscreen de opgroeiende jeugd tijdens het taalonderricht de achterliggende gedachte en de waarde te doen inzien van uitspraken, in een ver verleden gedaan, en hen ook nog aan te leren deze spreekwoorden en gezegden in hun dagelijkse taal op de juiste manier te gebruiken.
Vooral als zij voortkomen uit reeds lang uitgestorven ambachten en daardoor woorden bevatten waarvan de betekenis niet direct te doorzien is.
Of als zij woorden bevatten die in de loop der tijd een andere betekenis hebben gekregen.

Veroordeel ik het initiatief van de twee heren?
Nee, zeker niet!
Zij hebben met hun actie het aloude spreekwoord weer onder de aandacht gebracht en dat is een meer dan goede zaak.
Ikzelf maak mij ook wel eens schuldig aan het spelen met spreekwoorden en gezegden.
Het is een creatief bezig zijn met taal en daarom leuk en geestscherpend.
Wie weet, komen er uit deze actie nieuwe spreekwoorden voort die de eeuwen zullen doorstaan en zo een verrijking zullen vormen voor onze taal.
Maar de oude vervangen?
Nee, dat zou zonde zijn.

Elke actie die bijdraagt tot een meer in de spotlights zetten van spreekwoord en gezegde is mij welkom.
Alle beetjes helpen.......

Ook deze uitdrukking kent haar varianten.
"Alle beetjes helpen", zei de mug en pieste in de zee.
Een zogenaamd apologisch spreekwoord, een zeispreuk of wellerisme.
Mijn kleine bijdrage op een tegeltje.......

Bent u nieuwsgierig naar de ontstaansgeschiedenis en de betekenis van Nederlandse spreekwoorden en gezegden? Dan raad ik u aan om eens een kijkje te nemen op de site van het Genootschap Onze Taal


http://www.paarsekrokodillentranen.nl
https://www.facebook.com/PaarseKrokodillentranen