100 Jaar later

De uitzending van "Andere Tijden" van zaterdag 10 november is wel de beste reclame die zou moeten leiden tot een heroverwegen van de NPO om het aantal afleveringen per jaar van dit programma te halveren. Bezuinigingen nopen de publieke omroep tot het terug brengen van het aantal uitzendingen (en op termijn schrappen?) van dit prachtige journalistieke programma.
Nou, als ze moeten bezuinigen, dan zijn er wel andere programma's waar een dikke streep door gezet kan worden.

Met het oog op de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog, 100 jaar geleden, was de uitzending gewijd aan de betrokkenheid van Nederland aan het einde van die oorlog (zie: aflevering Andere Tijden).
Betrokkenheid? Wij waren toch neutraal tijdens die oorlog?
Op school leerden we slechts de jaartallen die bij die oorlog hoorden, verder niets. Nee, dan die Tweede Wereldoorlog, dààr gingen de verhalen over en het einde van die oorlog werd jaarlijks groots herdacht en gevierd. Ik ben geboren, 5 jaar na afloop van WO II, dus het is niet verwonderlijk dat de gruwelijkheden die tijdens die oorlogsjaren plaats hadden gevonden nog vers in de herinnering lagen van de volwassenen die mij omringden tijdens mijn jeugd. Dat Duitsers moffen waren en Schweinhunden kregen we met de paplepel ingegoten. We kregen de verhalen recht voor zijn raap en ongenuanceerd. Naarmate je ouder wordt, lees je over die oorlog en ga je de grijstonen in de verhalen herkennen. Niet alle Duitsers waren slecht en niet alle Nederlanders zaten in het verzet......
Ik realiseer me nu hoe eenvoudig het is om een kind te vergiftigen met extreme denkbeelden.
Of ik dat mijn ouders en al die andere volwassenen kwalijk neem? Natuurlijk niet. Zij hebben die ellende aan den lijve ondervonden en hebben een tijdsbeeld moeten vormen op grond van gebrekkige en gekleurde informatie. Fake news is echt niet alleen van deze tijd. Ook zij (althans de meesten) hebben hun denkbeelden in de loop der jaren, naarmate meer feitenmateriaal boven water kwam, ongetwijfeld bijgesteld.
Ik kon opgroeien in een vrij land, waar ik toegang had tot allerlei feitelijke informatie uit het verleden, waardoor ik zelf mijn oordeel en waarheid kon vormen, vrij van dwang en indoctrinatie.
Wat als de geschiedenis anders was gelopen, als ik die vrijheid niet gehad zou hebben en opgroeiend tot jong volwassene volgepompt zou zijn met extremistische ideeën?

Er komt deze dagen veel informatie langs over die Eerste Wereldoorlog, die in veel landen om ons heen de Grote Oorlog wordt genoemd. De oorlog "die aan ons voorbijging", althans op militair gebied, want de impact van die oorlog zal ook voor Nederland niet gering geweest zijn. Ga maar na: Nederland, met toen een bevolking van 6 miljoen inwoners werd overspoeld door 1 miljoen Belgische vluchtelingen. En dan, ingeklemd door de strijdende partijen moet je toch wel uiterst zorgvuldig bewegen om je neutraliteit te behouden.
Een gruwelijke oorlog die aan het westfront vooral werd uitgevochten in de loopgraven op Belgisch en Frans grondgebied. De snelle ontwikkeling op technologisch gebied deed nieuwe wapens ontstaan, het vliegtuig deed zijn intrede en de massale inzet van chemische wapens (chloorgas, fosfeengas, mosterdgas) deed duizenden soldaten op gruwelijke wijze sterven. Met al dit moderne wapentuig werd een oorlog gevoerd met de gevechtstactieken uit de 18e eeuw.........
In 1918 verspreide zich een griepgolf over de wereld. De Spaanse griep, overgebracht naar Europa door de Amerikaanse troepen die ook de Britten, de Fransen en uiteindelijk ook de Duitsers infecteerden. De terugkerende troepen zorgden voor een wereldwijde verspreiding die naar schatting zo'n 100 miljoen slachtoffers maakte. Als je deze slachtoffers meetelt, is de Eerste Wereldoorlog met een geschat totaal van 119 miljoen doden verreweg het meest dodelijke conflict dat de mensheid ooit kende.....

De bemoeienis van Amerika en Canada aan de kant van de geallieerden deed uiteindelijk grootmacht Duitsland de das om en keizer Wilhelm II vluchten naar..... Nederland!
De rol die Nederland, en met name koningin Wilhelmina daar in speelde wordt in de aflevering van Andere Tijden onder het vergrootglas gelegd. En je kùnt je afvragen, met de kennis van nu, of Nederland misschien asiel heeft verleend aan een man die in de huidige tijd waarschijnlijk als oorlogsmisdadiger zou zijn aangeklaagd.......

Aan het einde van die oorlog werd Europa "herverdeeld".
Iedereen was er van overtuigd dat zo'n gruwelijke oorlog nooit meer plaats zou vinden.
Bij de onderhandelingen moesten de Duitsers, gezien als de grote verliezers, natuurlijk het meest boeten en zo werd, ook al geloofde niemand dat dat ooit zou gebeuren, de kiem gelegd voor de Tweede Wereldoorlog.....
Saillant detail: precies 20 jaar later, nu precies 80 jaar geleden, vond in de nacht van 9 op 10 november 1938 de Kristallnacht plaats, het begin van de Jodenvervolging in nazi Duitsland en de inleiding tot WO II.......

Vandaag, zondag 11 november 2018 komen zo'n 70 staatshoofden, regeringsleiders en topmannen van internationale organisaties bijeen in Parijs om het einde van de Eerste Wereldoorlog te herdenken.
Poetin, Trump en Erdogan zullen ook aanwezig zijn.
Ik hoop dat zij de afschuwelijke gruweldaden van toen goed tot zich door laten dringen en elkaar eens diep in de ogen kijken.......

Zaterdag waren er al een aantal herdenkingen. Zo bracht de Canadese president Trudeau een bezoek aan een begraafplaats in Noord Frankrijk. Ook president Trump zou een bezoek brengen aan een begraafplaats waar Amerikaanse slachtoffers van WO I begraven liggen, maar dat bezoek werd afgelast........ omdat het regende.......
Deze ongelofelijke lompe hork zonder ook maar enig historisch besef verbaast mij telkens weer.....