zondag 3 mei 2020

Vrijheid


Aanstaande dinsdag vieren we 75 jaar vrijheid.
Wordt toch een beetje een raar feestje.
Want juist nu, in deze tijd van het rondwarende coronavirus, zijn ons allerlei beperkingen opgelegd en bekruipt ons het gevoel dat we in onze vrijheid beknot worden. Maatregelen die we overigens wel begrijpen omdat ze nodig zijn om de Covid-19 epidemie in te dammen.
We moeten zoveel mogelijk binnen blijven, mogen onze ouderen niet meer bezoeken.....

Ouderen, die de oorlog nog hebben meegemaakt, vertellen in de Tv-programma's rond 75 jaar bevrijding, dat ze deze beperking van contacten met anderen als beklemmender ervaren dan de dreiging van toen. Je kon toen in ieder geval steun en beschutting vinden bij elkaar. Velen zitten nu in verpleeg- of verzorgingstehuizen waar eenzaamheid toch al het grootste deel van de dag hun enige metgezel is en ze begrijpen niet waarom hun kinderen en kleinkinderen hen niet meer bezoeken.
Juist in tijden van dreiging en onzekerheid hebben mensen instinctief de behoefte om elkaar op te zoeken, bij elkaar te kruipen. Juist de groep biedt beschutting, veiligheid. We zien het ook in de dierenwereld. Kijk naar de vissen die bescherming vinden in het zwemmen in scholen, de zwermen spreeuwen die in de avond langs de hemel golven, de grazende kudden op de vlakten. Wie buiten de groep treedt is in gevaar!
Nu worden we verzocht fysiek afstand te nemen van elkaar, de ander los te laten omdat het gevaar juist schuilt in de groepsvorming. Het gaat zò tegen onze natuur in. Dit individualisme klinkt misschien als de ultieme vrijheid. Maar dat is het niet. Het is een vrijheid die we niet willen.
Er zijn meerder soorten van vrijheid......

Ik? Ik voel me volkomen vrij!
Nee, ik voel mij niet beknot in mijn vrijheid omdat ik afstand moet houden tot mijn medemens of omdat ik niet harder dan 100 km/uur mag rijden op de snelweg. Dat zijn afspraken die we met elkaar gemaakt hebben omwille van de veiligheid van eenieder van ons. Sommigen ervaren dat als een inperking van hun vrijheden. Maar vrijheid is niet gratis. Deze "vrijheid in gebondenheid" is een concessie die we moeten doen als we gebruik willen maken van de bescherming van de groep. Wie van deze beschutting wil profiteren moet accepteren dat hij dan wel rekening dient te houden met de andere groepsleden, dat hij zorg draagt voor het welbevinden van elk individu binnen de groep.
Sommigen denken dat vrijheid betekent dat je alles kunt doen en laten wat je wilt. Zo zijn er leidinggevenden binnen ondernemingen die in de gelegenheid zijn om zichzelf te verrijken (wat vaak ten koste gaat van het op een lager niveau acterende personeel,) en dan ook gretig gebruik maken van deze "vrijheid". Dat is geen vrijheid, maar misbruik van vertrouwen.
Ook de vrijheid van meningsuiting kent haar grenzen. Wie van deze vrijheid gebruik wil maken mag haar niet misbruiken door de vrijheid van anderen te bedreigen of in te perken.


Echte vrijheid, een vrije geest dient eenieder van ons voor zichzelf te bevechten.
Als kind worden we door onze ouders, opvoeders en leraren volgens de geldende normen en waarden, passend in het tijdsgewricht, gevoed met informatie, gestoeld op hun kennis en ervaringen. Zo leerde mijn vader, die de Tweede Wereldoorlog van dichtbij meemaakte, ons kinderen dat Duitsers niet te vertrouwen waren en daarom als "moffen" mochten worden aangeduid. En zuster Charlotte op de kleuterschool vertelde mij dat ik later in de hemel van een gouden bordje zou mogen eten. Voor zuster Charlotte hoop ik het, maar van mijn vader weet ik het zeker, dat hij later zijn zienswijze heeft bijgesteld nadat nieuwe informatie tot hem kwam die hem de kortzichtigheid van zijn eerdere standpunt deed inzien.
Een werkelijk vrije geest is in staat om de informatie die tot hem komt te wikken en te wegen en op waarde te schatten en daarop een mening te vormen. Èn hij moet de kracht en durf hebben om die mening bij te stellen als nieuwe informatie of de tijdgeest daarom vragen.
Helaas maken velen geen gebruik van deze vrijheid maar papegaaien zij zonder zelf na te denken de mening van volksmenners na en geven zich zo over aan een zelfgekozen slavenbestaan.
Daarom is het goed dat jongeren op een gegeven moment hun opvoeders kritisch gaan bevragen en zo op zoek gaan naar een eigen identiteit om voor zichzelf een wereldbeeld te vormen dat bij hen èn de nieuwe tijd past.
Een discussie die elke generatie opnieuw gevoerd moet worden.
En zo'n discussie kan tot gevolg hebben dat óók de leraar en opvoeder zijn standpunten nog eens tegen het licht gaat houden en misschien tot het besef komt dat herziening, dan wel bijstelling op zijn plaats is.
Kan heel bevrijdend werken.....




Geen opmerkingen:

Een reactie posten