Wat de gek er voor geeft

De kunstwereld blijft mij verbazen.
Deze week werd Compositie No III van Piet Mondriaan bij Christie's geveild voor het recordbedrag van ruim 50 miljoen dollar (44,4 miljoen euro).
Nog nooit werd voor een Mondriaan zoveel geld neergeteld.
Nu weet ik dat over smaak spreekwoordelijk niet te twisten valt en dat smaken verschillen.
Ook trek ik het vakmanschap van de heer Mondriaan niet in twijfel. Hij heeft in zijn beginperiode best aardige schilderijen gemaakt.
Maar...... 50 miljoen dollar?

Ik vraag mij dan glimlachend af, wie telt zoveel geld neer voor een schilderij.
Waarschijnlijk iemand die ook bereid is om €100 voor een fles wijn neer te leggen.
De hele kunstwereld is één grote opgeklopte windhandel die volkomen is losgeslagen van de werkelijke waarde van de stukken.
Kunst wordt gezien als een goede belegging en speculatie drijft de prijzen alsmaar op.
Hoe lang gaat dit nog goed?
We hebben het gezien met de huizenprijzen, de internetbubbel van World Online en in een verder verleden de tulpenmanie in de 17e eeuw.
Er komt een moment van bezinning, dat men zich afvraagt: "Waar ben ik mee bezig?"
Dat men zich realiseert dat er veel te veel betaald wordt.
In de kunsthandel lijkt dit punt nog niet bereikt.
Sluwe zakenlieden blijken steeds weer in staat om gebakken lucht te verkopen aan de rijken der aarde die bij God niet weten wat ze anders met hun geld moeten doen.
Door in te spelen op hun gevoel voor status en hun ongebreidelde hebzucht en hen nog grotere winsten en nog meer rijkdom te voorspellen in de toekomst.
Een beetje het sprookje van De nieuwe kleren van de Keizer......
Kijk, dat je bereid bent om iets meer neer te tellen, boven de werkelijke waarde, voor iets wat je werkelijk heel mooi vindt en graag wilt hebben, dat begrijp ik.
Maar om, louter uit speculatief oogpunt, zaken aan te schaffen voor miljoenen, die vervolgens achter een dikke kluisdeur aan het oog van de mensheid worden onttrokken, dat snap ik niet.
Morgen kan de mensheid immers bij zinnen komen......
Dan zegt een klein jongetje: "Hé, de keizer heeft geen kleren aan...."

Waarom wordt voor het ene schilderij zoveel meer geboden als voor het andere?
Omdat het mooier is? Ach, dat is een kwestie van smaak.
Omdat het uniek is? Elk schilderij van de eerste de beste zondagsschilder is ook uniek.
Nee, het is alleen een kwestie van namen en modegrillen.
Vorig jaar zomer heb ik door het Rijksmuseum gewandeld.
Schitterend!
Ja, de Nachtwacht gezien en meer werken van onze grote schilders.
Maar dan sta ik voor een werk van Frans Hals, toch ook een grote naam, en dan denk ik: Hé, die hand. Dat klopt niet helemaal. Hier heeft Fransje toch een beetje zitten klooien.
Dan kom ik in een van de bijzalen, waar de "mindere goden" hangen, en dan zie ik schilderijen, zò adembenemend mooi, technisch zò perfect....
Ik lees op het bordje de naam van de kunstenaar.
Nooit van gehoord......

Ik heb dan ook een stille bewondering voor een man als Han van Meegeren die in de vorige eeuw de hele kunstwereld te kakken zette met vervalsingen van Johannes Vermeer.
Zijn eigen schilderijen raakte hij aan de straatstenen niet kwijt, maar voor zijn vervalsingen werden miljoenen neergeteld, alleen omdat er "Vermeer" onder stond.
Een ware kunstenaar!
Niet alleen omdat het prachtige schilderijen waren die hij maakte, maar omdat hij ook in staat was om de schilderijen eeuwen oud te doen lijken en zo de "kunstkenners" in de luren wist te leggen.
Als vervalser wist hij naam te maken en daardoor werd er plotseling voor zijn eigen werk ook grof geld geboden.
Wat heet. Er zijn zelfs valse Vermeegerens op de markt!

Wat is nou de werkelijke waarde van Compositie III?
Aan materiaalkosten schat ik zo'n €40.
En laten we het nu eens ruim nemen.
Stel dat Mondriaan er een week werk aan heeft gehad (wat ik mij niet kan voorstellen), pak weg 40 uur, tegen een riant uurloon van €50.
Dan kom ik toch echt niet verder als €2040.
Nou, doe eens gek. Betaal dik het dubbele!
€ 5000!
Maar toch geen 44, 4 miljoen......

Ik kan aardig overweg met verf en kwast.
Mocht u interesse hebben in een echte vervalste Mondriaan?
Compositie IV, V, VI of VII?
Ik hou me aanbevolen.
Eventueel met kleurtjes die passen bij uw gordijnen.
€200 per stuk.
Koopje toch?
Mocht dit uw budget toch te boven gaan, dan heb ik nog twee originele werkjes staan met de titels "Zwart Gat" en "Sneeuw".
Vooruit, voor een tientje zijn ze van u.

Het trieste is dat onze Hollandse meesters, wier werken nu voor miljoenen van eigenaar wisselen, vaak zelf een karig bestaan kenden.
Schilder, glazenier, beeldhouwer was gewoon een ambacht, net als bakker of meubelmaker.
Zij wilden iets moois maken, iets waar mensen van konden genieten.
Dan geeft het geen pas om hun werken te degraderen tot handelswaar en te begraven in kluizen en kelders.