zondag 6 oktober 2019

Natuurlijk evenwicht


Ik heb ooit één keer de olie ververst bij mijn auto. Mijn buurman had het een keer voorgedaan.
Onder je auto kruipen, dopje losdraaien en oude olie opvangen in een bakje, dopje er weer op, onder de motorkap nieuwe olie in het daarvoor bestemde reservoir (carter geloof ik) en klaar is Kees!
"Hé buurman, hij rookt nogal...."
"Da's het teveel aan olie, dat verbrandt-ie gewoon. Kan geen kwaad."
Na 800 meter zei mijn auto "plop" en was niet meer aan de praat te krijgen.......
Verkeerde dopje.......
Ik had de olie uit mijn versnellingsbak laten lopen en nog eens anderhalve liter olie in het niet leeggelopen carter gegooid. De motor was volkomen vet geslagen. In de olie zogezegd......
Schoenmaker, blijf bij je leest......

Hadden we het de laatste jaren vooral over de CO2-uitstoot, het broeikasgas, verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde en daardoor mede bepalend in het proces van de klimaatverandering, ineens gaat het in het nieuws alleen nog maar over stikstof!
Nou klinkt "stik"stof nogal bedreigend en je zou het er door de naam alleen al op voorhand benauwd van kunnen krijgen, maar dat valt reuze mee.
80 Procent van onze atmosfeer bestaat uit stikstof, een kleurloos, reukloos en volmaakt onschuldig gas wat wij dagelijks in grote hoeveelheden inhaleren en dat ons totaal geen schade berokkend.
In de atmosfeer gaat stikstof verbindingen aan met zuurstof en waterstof en vormt zo stikstofoxiden (nitraten) en ammoniak. Deze gebonden stikstof noemen we reactieve stikstof.
En die reactieve stikstof..... is onmisbaar voor alle leven op aarde.
De natuur vormt slechts mondjesmaat kleine hoeveelheden van die reactieve stikstof.
Deze "schaarste" zorgt voor de grote soortenrijkdom op onze aarde. Sommige levensvormen, en dan gaat het vooral om de planten, gedijen het best in een stikstof rijke omgeving, terwijl andere juist de voorkeur geven aan een stikstof arm milieu.
Reactieve stikstof, de smeerolie van de natuur.......
Onmisbaar om de motor soepeltjes te laten draaien, maar o wee, als er te veel van is. Dan zegt de motor "plop"......

En net als bij de CO2 uitstoot is het ook hier de mens die door zijn activiteiten het natuurlijk evenwicht verstoort en voor de problemen zorgt.
Menselijke activiteit zorgt voor een sterke toename van reactieve stikstof in het milieu. Huishoudens, industrie, weg- en luchtverkeer, scheepvaart en de landbouw brengen zóveel reactieve stikstof in het milieu, dat er veranderingen optreden in de bodemgesteldheid. De vruchtbaarheid van de bodem verandert. Stikstofminnende gewassen overwoekeren kwetsbaarder en soms zeldzame soorten. Met het verdwijnen van bepaalde planten verdwijnen ook de vlinders, de insecten die van die bloemen/planten afhankelijk zijn. Kortom, de biodiversiteit verschraalt in hoog tempo. En dat heeft op termijn óók grote gevolgen voor de mensheid......

Het probleem is al langer bekend. In de 80-er jaren van de vorige eeuw kenden we de zure regen, deels veroorzaakt door de toename van amoniak en nitraten in de atmosfeer. Uit die tijd kennen we ook het probleem met de fosfaten die in het oppervlaktewater terecht kwamen en daar sterk verstorend werkten op het ecologisch systeem.
Met de komst van kunstmest in de vorige eeuw konden "schrale" gronden geschikt gemaakt worden voor landbouw en veeteelt en liepen de opbrengsten in deze sector sterk op. Achterblijvende prijsontwikkeling en strengere milieuwetgeving noopten de boeren tot schaalvergroting wat uiteindelijk leidde tot de huidige bio-industrie met alle mestoverschotten van dien. Beperking van mest uitrijden was onvermijdelijk om overbemesting en het te hoog oplopen van de nitraatgehaltes in het grondwater te voorkomen. Ingrepen hebben deze kwalijke ontwikkelingen weten af te remmen.
Maar het probleem is nog niet volledig getackeld..... Het is nog niet genoeg......
De bouw wordt door de rechter plat gelegd, omdat de stikstof uitstoot nòg te hoog is......
En als een D66'er dan botweg stelt dat de veestapel maar gehalveerd moet worden, zijn de rapen gaar!

Ik begrijp die boze boeren wel. Jarenlang zijn ze door politiek Den Haag en allerlei activisten achtervolgd om hun bedrijven schoner, milieu- en diervriendelijker te maken. Ze hebben de laatste decennia enorme investeringen gedaan om de uitstoot van reactieve stikstof terug te dringen. En met succes! Zo werd de uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden van 980 miljoen kilo in 1990 terug gebracht tot 378 miljoen kilo in 2017, vooral dank zij de inspanningen binnen de agrarische sector!
Door allerlei innovaties is die Nederlandse agrarische sector geworden tot de meest productieve en meest diervriendelijke ter wereld. En nu moeten zìj voor de oplossing van het probleem opdraaien?
Het is waar, de landbouwsector is nog steeds verantwoordelijk voor de hoogste uitstoot en een verkleining van de veestapel lijkt op termijn onontkoombaar.
Maar moeten andere sectoren ook niet hun steentje bijdragen?
Het terug brengen van de maximum snelheid op de snelwegen zal dìrect een gunstig effect hebben. Maar voor de partij van Mark Rutte is die 130 km heilig! Ook voor het aanpakken van de industrie en de luchtvaart is de VVD huiverig. Dat zou negatief kunnen doorwerken op de economische groei. En daar moet immers àlles voor wijken?


Nee, ik ga de oplossing niet geven. Daarvoor heb ik te weinig kennis van zaken en van de problematiek. En ik heb door schade en schande geleerd dat je je niet moet bemoeien met dingen waar je geen verstand van hebt. Schoenmaker, blijf bij je leest.
Maar het is wel duidelijk dat er iets moet gebeuren.
Alles wat we willen, kàn gewoon niet: èn economische groei, èn meer woningbouw, èn een schoner milieu, èn..... ga zo maar door. Ons wensenlijstje is eindeloos.
Dat gaat moedertje aarde niet trekken. Als wij onze wensen niet matigen, zal het natuurlijk evenwicht onherstelbaar verstoord raken.
Moedertje aarde kan best tegen een stootje en heeft (gelukkig) een groot zelfherstellend vermogen, maar er zìjn grenzen......




Geen opmerkingen:

Een reactie posten