Taalvoutjes

Op vrijdagavond werd in het programma "De Vooravond" melding gemaakt van het feit dat een aanpassing van de grammaticaregels in de nieuwste versie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst er voor heeft gezorgd dat onder andere 'groter als' (in een informele context) niet langer als 'onjuist' bestempeld mag worden.

Dat zal voor de echte taalpuristen (en ik ken er een paar!) hoogstwaarschijnlijk geleid hebben tot een door nachtmerries verstoorde nachtrust welke uiteindelijk eindigde in een gillend wakker worden, dan wel een badend in het zweet ontwaken.

Het betekent in ieder geval dat de leden van de 'taalpolitie' in het vervolg tandenknarsend moeten accepteren dat zij niet langer deze grammaticale 'fouten' mogen corrigeren: het klinkt hen als een gruwel in de oren, maar ze mogen er niks meer van zeggen......

Na 24 jaar zijn er wat aanpassingen gedaan aan sommige vastgeroeste grammaticale regeltjes. Naast het 'groter als' is ook de dubbele negatie (dubbele ontkenning: "Hij heeft nooit geen geld") niet langer onjuist. Ook 'een hele grote auto' en 'een heel grote auto' rekenen we voortaan allebei goed en het gebruik van 'hun' en 'hen' wordt ook een stuk soepeler gehanteerd.

Let wel, dit geldt voor de spreektaal. In de geschreven taal zullen in de meeste gevallen deze grammaticale uitspattingen nog steeds als 'fout' beoordeeld worden.

Deze aanpassingen zijn gedaan omdat in het dagelijks taalgebruik deze (voorheen) fouten zó vaak gemaakt worden, dat ze geaccepteerd moeten worden als 'algemeen' taalgebruik en daarom 'dus' niet langer foutief. Het lijkt (en is misschien ook wel) een zwak argument en voelt een beetje als buigen voor halsstarrige taaldelinquenten. Aan de andere kant: taal is nou eenmaal een levend fenomeen dat meebeweegt met de tijd. Wat dat betreft mag de volgende vergelijking in deze coronatijd wel gemaakt worden:

Oké, kleine aanpassingen moeten kunnen, maar laten we niet àl te toeschietelijk worden richting taalverloederaars. We moeten zuinig zijn op onze mooie taal!

Zelf tracht ik de regels op het gebied van de taal stringent na te volgen, al gaat mijn fanatisme niet zóver als bij menig taalpurist die ik ken. Dat komt waarschijnlijk, omdat ik besef dat ik, ondanks mijn streven, soms nog wel eens een steekje laat vallen. Zo schiet mijn taalgevoel tekort om het gebruik van 'als' en 'dan' feilloos toe te passen, zeker in de spreektaal, en ben ik aangewezen op bestaande ezelsbruggetjes om fouten te voorkomen (wat dus niet altijd lukt).

De taal is een oerwoud vol strikken, klemmen en 

valkuilen en het omzeilen van deze klippen is voor de één een sport en voor de ander een nachtmerrie. Het juist spellen van woorden lukt meestal nog wel als we de afspraken naleven of een ezelsbruggetje gebruiken. Het juist hanteren van 'kunnen' en 'kennen', 'liggen' of 'leggen' of het gebruik van 'dt' is vaak al wat lastiger. Dan zijn er de instinkers als 'monniken' en 'valstrikken' en, altijd lastig: onmiddellijk en bagatelliseren......

Dat is best een beetje saai, maar als we ons focussen op 'verkeerd' taalgebruik, vaak voortkomend uit meerdere betekenissen van een woord of 'verschrijffoutjes', komen we soms hilarische dingen tegen.

Zoals de uitspraak van burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen, die namens alle Nederlandse burgemeesters beloofde: "Bij illegale feesten treden we op".

Of de reclame van tuincentrum Het Oosten die een Solar eekhoorn aanbiedt met verlichte eikel.

Maar ook een simpele mededeling van een ziekenhuisdirectie kan soms bevreemdend overkomen.

Maar zo'n 'voutje' als op de foto rechtsboven kan eigenlijk echt niet......

Ach, taal.......

Wat is goed en wat is fout. In essentie is de functie van taal slechts het kenbaar kunnen maken aan een ander van een wens, een gevoel, een mening, een vraag of een antwoord of een heel verhaal. En als die ander precies begrijpt wat jij bedoelt, dan zijn die taalfoutjes in jouw relaas eigenlijk toch van ondergeschikt belang?

Ik herinner mij nog uit mijn onderwijsperiode een gesprek met een moeder over het hopeloze presteren van haar dochter op spellinggebied. Zij maakte zich grote zorgen omtrent de toekomst van haar kind.

Ik kon slechts antwoorden: "Maar.... het is verder toch een lieve meid?"